Иктисодиетда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ахамяти ва роли.

Аммо хает бу жамиятларни кичиклаштиришни такозо килди, шу максадда унга кирувчи айрим таркибий бирликларга катта мустакиллик берилди. Натижада Узбексавдо, Узмаишийиттифок, Узбекбирлашув каби тармоклар буйича 13 мингга якин хусусий корхоналар ташкил этилди.

1995 йилда кичик ва хусусий корхоналар ташкил килишга энг катта ахамият берилди.

Бу йил 61 минг янги тадбиркорлик тузилмалари учун тугилиш йили булди.

Шундай килиб, 1995 йилнинг охирига келиб Узбекистонда деярли 100 мингта кичик ва хусусий корхоналарда ва 230 мингдан ортик якка тартибдаги мехнат фаолиятлари патентлари билан ишловчи кичик бизнес тадбиркорларининг сезиларли синфи кузга ташланди.

Узбекистон Республикасининг мулкчилик тугрисидаги, корхоналар тугрисидаги, хусусийлаштириш ва давлат тасаруффидан чикариш тугрисидаги ва бошка бир катор меъерий хужжатларда куп укладлилик асослари белгиланиб, улар мулкчиликнинг барча шаклларининг тенг хукуклилигини карор топтириш, мулкдорларнинг хукукларини катъий химояланиши, хусусий мулкни янада химоя килиш, тадбиркорликни ривожлантириш ва чет эл инвестицияларини жалб этишга каратилгандир.

Товар-пул муносабатлари ривожланаетган ва бошкариладиган бозор шароитида мулкчиликнинг барча шаклига мансуб корхоналарни барпо этиш, улар фаолиятининг, уларни кайта ташкил этиш ва тугатишнинг умумий хукукий, иктисодий ва ижтимоий асослари мазкур меъерий хужжатларда кенг еритиб берилган.

“Узбекистон Республикасида мулкчилик тугирисида”ги (1990 йил 31 октябрь) Конунида белгилаб куйилган мулк шаклларига мувофик куйидаги турдаги корхоналарга булинади:

- Узбекистон Республикаси фукароларининг, шунингдек ажнабий фукароларнинг индивидуал (хусусий ва шахсий) мулкига асосланган корхоналар;

- жамоа (ширкат) мукига асосланган жамоа, оила, махалла корхоналари, ишлаб чикариш кооперативлари; кооперативларга карашли корхоналар, акцияли жамиятларга, масъулиятли чекланган жамиятларга, узга хужалик жамиятлари еки ширкатларига карашли корхоналар; жамоат ташкилотларининг корхоналари, диний ташкилотларининг корхоналари ва жамоа мулкчилигининг бошка шаклларига асосланган корхоналар;

- давлат мулкига асосланган республика давлат корхонаси, Коракалпогистон Республикаси давлат корхонаси, вилоятлараро, вилоят, нохиялараро, нохия, шахар давлат корхонаси ва корхоналарнинг бошка турлари;

- тула еки улуш кушиб иштирок этишга асосланган (кушма корхоналар) республика мулки, Коракалпогистон Республикаси, ажнабий хукукий шахслар, фирмалар ва давлатлар мулки булган корхоналар;

- мулкчиликнинг аралаш шаклларига асосланган корхоналар.

Мулкчилик шаклларидан катъий назар, корхона ишловчилар сонига караб кичик корхоналар жумласига (4 мавзуда еритилган) киритилган, бундай корхоналарни барпо этиш ва улар фаолиятининг узига хос жихатлари, макоми, уларни руйхатга олиш шартлари, шунингдек корхоналарни бу турга киритиш тартиби, Узбекистон Республикаси Президенти хузуридаги Вазирлар махкамаси ва Каракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши томонидан тартибга солинади.

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш, уни ривожлантиришнинг хукукий асослари, шунингдек рагбатлантириш йуллари “Узбекистон Республикасида тадбиркорлик тугрисида” (1991 йил 15 февраль) ва “сни ривожлантиришни рагбатлантириш тугрисида”ги (1995 йил 21 декабрь) Конунларида уз аксини топди.

Перейти на страницу: 1 2 3