Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ташкилий хукукий формалари

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий хукукий формалари бизни Республикамизда мустакилликнинг дастлабки йилларидаёк тугри йулга куйилган.

Хусусан олиб карайдиган булсак:

Узбекистон Республикаси "Тадбиркорлик тугрисида"ги Конунга кура Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик билан шугулланувчи тадбиркорликнинг ташкилий-хукукий шакллаари куйидагилардан иборат: Готовыи бизнес план открытие сто для грузовых автомобилеи.

- якка татибдаги мехнат фаолияти;

- айрим фукаро томонидан ёлланма мехнатни жалб этиш асосида амалга ошириладиган жамоа тадбиркорлиги;

- бир гурух фукаролар томонидан амалга ошириладиган жамоа тадбиркорлиги;

- юридик шахслар ва фукаролар уз мулклари ва мулкий хукукларинибирлаштириш асосида амалга ошириладиган хамкорликдаги тадбиркорлик.

Айни вактда, тадбиркоркорлик фаолиятини амалга ошириш максадида тадбиркорлик субъектлари,яъни тадбиркорлик ташкилотлари (корхоналар) тузилади. Узбекистонда тадбиркорлик ташкилотларини тузиш, уларнинг фаолият курсатиши, кайта ташкил этиш ва тугатишнинг умумий, хукукий, иктисодий ва ижтимоий асослари Узбкистон Республикасининг "Узбекистон Республикасидаги корхоналар тугрисида"ги Конуни билан тартибга солинади.

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ташкилий-хукукий тизимида якка мехнат фаолияти хусусий тадбиркорлик фаолиятининг энг оддий шакли булиб, айни вактда мамлакатимизда анъанавий кадимги бир катор сохаларда гоят ривожланганлиги билан ажралиб туради. Якка мехнат фаолияти хунармандчилик ва оилавий мехнат анъанаси билан чамбарчас богликдир. Якка мехнат фаолиятининг оммавийлиги конун хужжатларида уни амалга оширишнинг энг соддалаштирилган тартибларида белгиланган. Чунончи, юридик шахс хосил килмай, конун ва хужжатларда рухсат этилган тадбиркорлик фаолияти билан шугулланувчи жисмоний шахслар фаолияти Узбекистон Республикасининг "Тадбиркорлик фаолияти билан шугулланувчи жисмоний шахслардан руйхатдан утказиш туловини олиш ва руйхатдан утказиш тартиби тугрисида"ги Конунга мувофик амалга оширилади. Шунингдек, лицензия асосида йул куйиладиган якка тартибдаги хусусий тадбиркорлик фаолиятининг айрим турлари (якка шифокор(врач)лик, фармацевтика ва бошкалар) Вазирлар Махкамасининг карорлари ва махсус низомлари билан тартибга солинади.

Айни вактда махсулотларни тайёрлаш ва сотиш билан шугулланувчи хусусий тадбиркорлар муайян мажбуриятларни бажаришлари (жумладан,мунтазам тиббий курикдан утиш) шарт. Хусусий тадбиркор уз фаолиятида ёлланма менатдан фойдаланса, у юридик шахс хисобланади ва тадбиркорликни Узбекистон Республикасининг "Корхоналар тугрисида"ги, "Тадбиркорлик тугрисида"ги, "Мулкчилик тугрисида" ги конунлари ва бошка меъёрий хужжатлар асосида амалга оширишга мажбур.

Кишлок хужалигида хусусий тадбиркорликнинг ташкилий-хукукий шакллари Узбекистон Республикасининг 1998 йил 30 апрелда кабул килинган "Фермер хужалиги тугрисида", "Дехкон хужалиги тугрисида", "Кишлок хужалиги кооперативи(ширкат хужалиги)тугрисида"ги конунларида уз ифодасини топган.

Дехкон хужалиги оилавий майда товар хужалиги булиб, оила аъзоларининг шахсий мехнати асосида, мерос килиб колдириладиган умрбод эгалик килиш учун оила бошлигига берилган томорка ер участкасида кишлок хужалиги махсулотлари етиштиради ва реализация килади.

Дехкон хужалигидаги фаолият тадбиркорлик фаолияти жумласига киради хамда дехкон хужалиги аъзоларининг истагига кура юридик шахс ташкил этган холда ёки юридик шахс тащкил этмасдан амалга ошрилиши мумкин.

Дехкон хужалиги уз фаолиятида ёлланма мехнатдан доимо фойдаланиши мумкин эмас.

Перейти на страницу: 1 2 3 4 5