Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ташкилий хукукий формалари

Дехкон хужалиги аъзоларига биргаликда яшаётган ва дехкон хужалигин биргаликда юритаётган оила бошлиги, унинг хотини (эри), болалари, шу жумладан, фарзандлика олган болалари, тарбияга олган болалари, ота-оналари, мехнатга кобилиятли ёшга етган бошка кариндошлари киради.

Фермер хужалиги узига узок муддатли ижарага берилган участкаларидан фойдаланган холда товар етиштирувчи,кишлок хужалиги билан шугулланувчи, фермер хужалиги аъзоларининг биргаликдаги фаолиятига асосланган, юридик шахс хукукига эга мустакил хужалик юритувчи субъектдир.

Фермер хужалиги узига узок муддатли ижарага берилган ер участкаларидан фойдаланган холда товар етиштирувчи, кишлок хужалиги билан шугулланувчи, фермер хужалиги аъзоларининг биргаликдаги фаолиятига асосланган, юридик шахс хукуларига эга мустакил хужалик юритувчи субъектдир.

Фермер хужалиги аъзолари жумласига фермер хужалигини биргаликда юритаётган, бу хужаликдаги иш узининг асосий мехнат фаолияти жойи булган фермер хужалигининг бошлиги, унинг хотини (эри), болалари, шу жумладан, фарзандликка ёки тарбияга олинган болалари, ота-оналари, кариндошлари хамда мехнатга кобилиятли ёшга етган бошка шахслар киради.

Фермер хужалигида мехнат шартномаси асосида ишлаётган шахслар фермер хужалиги аъзоси хисобланмайди.

Ишлаб чикариш кооперативлари кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликда тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий хукукий шакли булиб, йирик товар хужалиги эканлиги билан ажралиб туради.

Ишлаб чикариш кооперативи фукароларнинг шахсий иштироки ва аъзо (иштирокчи)ларнинг мулкий пай бадаллларини бирлаштиришларига асосланган булиб, биргаликда ишлаб чикариш ёки бошка хужалик фаолияти юритиш учун аъзолик асосида тузиладиган ихтиёрий бирлашмадир.

Ишлаб чикариш кооперативи тижорат ташкилоти хисобланади ва маътлубот кооперативидан фарк килади (матлубот кооперативида олган даромадалар унинг аъзолари уртасида таксимланиши мумкин эмас).

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ташкилий-хукукий шакллари тизимида хужалик ширкатлари ва жамиятларининг хар хил турлари етакчи урин тутади.

Хужалик ширкати умумий ном остида биргаликда тадбиркорлик фаолиятини олиб бориш учун бир нечта шахснинг бирлашувидир.

Хужалик жамияти тадбиркорлик фаолиятини олиб бориш учун бир шахс ёки бир нечта шахснинг мулкларини бирлаштириш (ажратиш) йули билан ташкилланадиган корхонадир.

Хужалик ширкатлари ва жамиятлари тулик ширкат, коммандит ширкат,маъсулияти чекланган жамият, кушимча масъулиятли жамият, акционерлик жамияти каби шаклларга эга.

Иштирокчилари ширкат номидан узаро тузилган шартномага мувофик тадбиркорлик фаолияти билан биргаликда шугилланадиган ва ширкатнинг мажбуриятлари буйича узларига тегишли барча мулк билан жавобгар ширкат тулик ширкатдир. Иштирокчиларнинг бир кисми ширкат фаолияти билан боглик зарар учун кушилган сумма ёки бадаллар чегарасида таваккал киладиган ва ширкат амалга оширадиган ттадбиркорлик фаолиятида иштирок этмайдиган ширкат коммандит ширкат деб айтилади.

Маъсулияти чекланган жамият устав фонди (сармоя) таъсис хужжатларида белгиланган микдордаги улушларга булинган, бир ёки бир неча шахслар томонидан таъсис килинган жамиятдир. Бужамият иштирокчилари унинг мажбуриятлари буйича жавобгар булмайди ва жамият фаолияти билан боглик зарарлар учун узи кушган бадал киймати доирасида таваккал килади. Масъулияти чекланган жамиятнинг таъсис хужжати таъсисчилар имзолаган шартнома ва таъсисчилар тасдиклаган уставдир (агар масъулияти чекланган жамиятни бир киши таъсис хужжати устав хисобланади).

Кушимча масъулиятли жамиятда иштирокчилар унинг умумий мажбуриятлари буйича (жамиятнинг мулки етишмаганда) кушимча равишда ва тулик шерикликдагидек бутун уз мулклари буйича тулик эмас, балки узлари кушган бадалга каррали равишда (уч карра, олти карра ва хоказо) жавобгар булади.

Перейти на страницу: 1 2 3 4 5